เป็นพระอรหันต์เพราะพิจารณาหยดน้ำฝน/หลวงตาพระมหาบัว

..พระอัญญัตรภิกขุ ท่านกำลังสงสัยธรรมขั้นละเอียดจะไปทูลถามพระพุทธเจ้า พอไปถึงใต้ถุนพระคันธกุฎีพอดีฝนตก ก็เลยยืนอยู่ที่ใต้ถุนนั้น สังเกตดูน้ำฝนที่ตกมาจากชายคา มากระทบน้ำที่พื้น แล้วเกิดตั้งเป็นต่อมเป็นฟองขึ้นมา ฟองน้ำตั้งขึ้นมาเท่าไร มันก็ดับไปแตกไป ท่านก็พิจารณาเทียบเคียงกับสิ่งภายใน คือ “สังขาร” ความคิดปรุง

เพราะขั้นนี้จิตจะพิจารณาเรื่อง “สังขาร” และ “สัญญา” ความปรุงและความสำคัญต่างๆ ของใจ มากกว่าอย่างอื่น

ในเวลาน้ำตกลงมากระทบกัน นอกจากมีความกระเพื่อมแล้ว ก็ตั้งเป็นต่อมขึ้นมาเป็นฟองขึ้นมา แล้วดับไป ๆ

ท่านก็พิจารณาเทียบเคียงเข้าไปภายใน คือ ความคิดปรุงของจิต คิดดีคิดชั่ว มีความเกิด-ความดับ เป็นคู่เคียงกันไปเป็นลำดับๆ เสร็จแล้วก็กลายลงมาเป็นน้ำตามเดิม

สังขารนี้เมื่อคิดปรุงเสร็จแล้ว ก็ลงไปที่จิตตามเดิม

ท่านเลยบรรลุธรรมขั้นสูงสุดในสถานที่นั้นเอง พอบรรลุธรรมแล้ว ฝนก็หยุด ท่านก็กลับไปกุฎี! ไม่ไปทูลถามพระพุทธเจ้าอีกเลย เพราะหมดข้อสงสัยแล้ว นั่น! ...

ที่มา พระธรรมเทศนาของหลวงตาพระมหาบัว ญาณสัมปันโนเมื่อวันที่ ๑๗ มกราคม พุทธศักราช ๒๕๑๙ ขันธ์ห้า(ชุดหัดตาย)
http://www.luangta.com/thamma/thamma_talk_text.php?ID=1566&CatID=1