การสวดภาณยักษ์

การสวดภาณยักษ์

การสวดภาณยักษ์ คำว่าภาณยักษ์จำไว้ก่อนนะบทนี้เขาเรียกว่า "ภาณยักษ์" ตอนหนึ่ง "ภาณพระ" ตอนหนึ่ง มี 2 ตอน

ตามหัวข้อเรื่องเขาให้ชื่อว่า "ภาณยักษ์" ภาณแปลว่าพูด ภาณยักษ์ แปลว่า ยักษ์พูด

ภาณพระ แปลว่า พระพูด เรื่องนี้ยาวหน่อย คือว่าภาณยักษ์หรือภาณพระ เรื่องราวเป็นอย่างนี้

คือว่าในสมัย เมื่อพระพุทธเจ้ายังทรงพระชนม์อยู่เวลานั้นคนที่นับถือพระพุทธเจ้า ฟังเทศน์แล้วก็ไปเจริญสมณธรรม คำว่า สมณธรรม คือกรรมฐาน ตั้งใจจะเป็นพระโสดา สกิทาคา อนาคา อรหันต์ อย่างที่พวกเราทำกัน ในขณะเดียวกันพวกผีและเทวดาที่เป็นมิจฉาทิฏฐิ ที่ไม่เคารพพระพุทธเจ้านะ ก็แกล้งเขาไปล้อเลียน พวกนักปฏิบัติบ้าง ล้อเล่นบ้าง แหย่เล่นบ้าง ก็ทำให้การปฏิบัติไม่มีผล อย่างเดียวนี้ก็เหมือนกันยังมีอยู่บางคนทำแล้วนั่งเห็นนั่นนั่งเห็นนี่ บอกนั่นแบบนี้ อย่างนี้แหละเชื่อไม่ได้เด็ดขาด อย่าไปรับฟัง

ต่อมาท้าวเวสสุวรรณ ท้าวธตรฐ ท้าววิรุฬหก ท้าววิรูปักษ์ 4 องค์ด้วยการเป็นท้าวมหาราช ถือว่าเป็นแม่ทัพใหญ่ของพระอินทร์ มีบริวารด้านละหลายๆแสนองค์ ก็เข้าไปประชุมกันที่ฏานาฎิยนคร คือวิมานของท่านท้าวเวสสุวรรณ ก็เรียกบรรดาบริษัททั้งหมดเข้าที่ประชุมพร้อมกัน แล้วท่านก็ร่างคาถาบทนี้ขึ้นมา คือ "บทวิปัสสิส" พรรณนาถึงคุณพระพุทธเจ้า พระธรรม และพระอริยสงฆ์

เมื่อร่างบทบัญญัติเสร็จแล้วก็ประกาศกับบรรดาเทวดาทั้งหมดว่า เทวดาก็ดี ผีก็ดี คนก็ดี ถ้าบุคคลใดเขาเจริญสวดมนต์บทนี้อยู่ ไม่ต้องนั่งสวดทั้งวันนะ สวดแค่จบเดียวก็ใช้ได้ด้วยความเคารพ ถ้าพวกเธอไปนั่งใกล้ก็ดี ล้อเลียนก็ดี หลอกหลอนก็ดี ฉันจะกลับโทษเธอฐานกบฏ ลงโทษหนัก ตอนนี้เขาเรียกว่าภาณยักษ์

เมื่อประกาศกับบรรดาบริษัททราบหมดแล้ว ทั้ง 4 ท่านก็มาเฝ้าพระพุทธเจ้า ทั้ง 3 ท่านก็มอบหน้าที่ให้ท่านท้าวเวสสุวรรณกราบทูลพระพุทธเจ้า ว่าบรรดาพุทธบริษัททั้งหลาย จะเป็นเณรก็ดี เถรก็ดี ชีก็ดี ภิกษุ ภิกษุณี หรือสามเณรรีก็ตาม อุบาสก อุบาสิกา ก็ตาม ที่เจริญสมณธรรมอยู่ ผีและเทวดาที่เป็นมิจฉาทิฏฐิมีมาก ย่อมเข้าไปล้อเลียน ขอองค์สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้าได้โปรด เอามนต์บทนี้มอบแก่ทุกคน ถ้าบุคคลใดนั่งที่ลับ กลัวก็ให้สวดมนต์บทนี้ก่อน ผีและเทวดาที่เป็นมิจฉาทิฐิจะไม่รบกวน ตอนนี้เรียกว่า ภาณยักษ์

ต่อมาเมื่อเทวดาทั้ง 4 องค์กลับแล้ว พระพุทธเจ้าก็เรียกพระสงฆ์ประชุม มอบมนต์บทนี้ให้สวดให้ท่องกัน เรียกว่า ภาณพระ อานิสงส์ก็คือ

1. กันผีและเทวดาที่เป็นมิจฉาทิฏฐิได้

2. การสวดมนต์บทนี้เป็นการระลึกถึง พระคุณความดีของพระพุทธเจ้า พระธรรม และพระอริยสงฆ์ เป็นพุทธานุสติ ธัมมานุสสติ สังฆานุสสติ ถ้าสวดมนต์ไว้เป็นปกติ สมาธิไปสูงกว่านั้น ตายจากความเป็นคนจะเป็นเทวดาชั้นยามา

เพราะฉะนั้น ถ้าใครกลัวผีทำร้ายแล้วก็ ควรสวดมนต์บทนี้ไว้เสมอๆ


(จาก ธัมมวิโมกข์ ฉบับที่ 73 เดือนมีนาคม 2530 หน้า 23-24)